Reizen door Iran als niet moslima

Reismeisje 23 april 2018

Iran. Een land dat jaren op mijn bucketlist stond. Een sprookje. Aladdin op zijn tapijt. Eten waar het water je van in de mond loopt. Een cultuur die eeuwen terug gaat. Diep geworteld is. Waar Iraniërs enorm trots op zijn. En dan dat geloof. De islam. Over diep geworteld gesproken. Iran is één van de weinige sjiitische landen. Een stroming binnen de islam. Verreweg het merendeel van de islamitische wereldbevolking hangt de soennitische stroming aan. Van de buitenkant lijken ze hetzelfde. Volgen ze veelal dezelfde rituelen. De binnenkant is echter anders. Ontstaan in 632, toen de profeet Mohammed overleed. De soennieten vonden dat de meest bekwame man hen verder moest leiden. De sjiieten geloofden in Ali; de schoonzoon en neef van Mohammed. Daar splitsten ze zich. De meerderheid, de soennieten, kozen beste vriend Abu Bakr als opvolger van Mohammed. De sjiieten erkenden hem niet. Zij geloofde in Ali en volgden in de eeuwen er na Mohammeds bloedlijn verder. Tot op de dag van vandaag is dat heel belangrijk voor sjiieten. Mensen die ver verwant zijn aan de profeet, staan in hoog aanzien. Voor soennieten ligt dat anders.

Naast dat Iran sjiitisch is, is er nog iets anders wat dit zo'n bijzonder land maakt. Eigen. Er is geen scheiding tussen staat en religie. Sterker; de Iraanse grondwet schrijft voor dat de hoogte leider van het land een religieus persoon dient te zijn. En de islamitische wet regeert. Hard. Soms meedogenloos. Religieuze politie die over straat marcheert. Nietsvermoedende vrouwen aanspreekt omdat hun hoofddoek een tikkeltje te ver naar achteren is gewaaid. Een enkel die zichtbaar is. Een voorzichtig tedere aanraking in het openbaar. Alcohol. Het is niet toegestaan. Niet in het openbaar. Dat er een heel tweede maatschappij wordt gecreëerd weet iedereen. Publiek geheim. Dat is oké. Maar confronteer er niemand mee. 

Toen we vanuit Abu Dhabi in het vliegtuig stapten naar Teheran, wist ik niet goed wat me te wachten stond. Ja ik had me ingelezen. Flink ook. Ik wilde niets verkeerd doen. Pas me altijd aan aan de gebruiken van het land waar ik ben. En dus liep ik in wijde, lange blouse, dichte sneakers en een hoofddoek omgeslagen. Er was bijna geen stukje huid zichtbaar. Bij aankomst in Teheran merkte ik al snel dat mijn beeld maar ten dele klopte met de werkelijkheid. Vrouwen liepen inderdaad in wijde bloesjes, maar wél op een skinny jeans. Sommigen zelfs met spannende, open sandaaltjes er onder. Een hoofddoek die achter op een dikke bos haar hing. Gemanicuurde nagels. Rinkelende armbanden aan hun polsen. Een compleet andere wereld, dat zeker, maar lang niet zo'n cultuurschok als ik had verwacht.

In de 3.5 week die volgde werd dat moderne beeld wel weer wat bij gesteld. Alles buiten Teheran is anders. Fundamenteel. Authentieker en daarmee ook strenger. Religieuzer ook. Buiten Teheran liepen de vrouwen in hun zwarte hijab; letterlijk vertaald 'tent'. Het gaf alles een eigen sfeertje. Ik werd geaccepteerd. Met mijn spijkerbroek, sneakers, bloes en hoofddoek die maar níet wilde blijven zitten op dat gladde westerse haar . Vrouwen hielpen me. Mannen trokken hun mondhoeken in een vriendelijk bedoelde grimas. Ik heb me nergens onveilig gevoeld. Gevoeld dat ik iets deed wat niet klopte. Niet mocht. Afgestraft kon worden. Natuurlijk was ik er na een paar weken wel klaar mee. Eerlijk is eerlijk. Mijn achtergrond is anders. Ik ben gewend niet na te denken over wat ik aantrek. Hoe ik mij tot mannen verhoud. We zijn gelijk. Altijd en overal. Voor Iraanse vrouwen ligt dat anders. Ze doen wat ze kunnen en thuis hebben ze meestal de broek aan. Daarbuiten is hun leven echter beperkt. Binnen kaders en regels die niet de hunne zijn. Die niet langer lijken te passen bij een generatie die zo graag vooruit wil. Zichzelf wil kunnen zijn. Man óf vrouw. 

Hoe dan ook. Ik heb het reizen als niet moslim door een sjiitisch land als Iran als fantastisch ervaren. Prachtig en bijzonder. Net als in elk ander land heb je je aan bepaalde gebruiken aan te passen. Dat is logisch. Je bent een gast. Maar verder? Verder is Iran één van de mooiste bestemmingen die ik ooit heb bezocht en zou ik het aan iedereen aanraden. Moslim of niet.

Is Iran een bestemming die jou aanspreekt?