Over armoede in Nederland en tijdens reizen

Reismeisje 14 april 2017

Je hoort mensen vaak genoeg zeggen dat we in Nederland verborgen armoede kennen. Een rijke welvaartsstaat naar buiten toe, met barstjes aan de binnenkant. Een ongelijkheid die niet meteen zichtbaar is. En natuurlijk is dat deels waar. De Voedselbanken zijn er niet voor niets en zonder ons sociale stelsel zou het leven voor een bepaalde groep mensen zeker erg zwaar worden. Dat betwist ik niet. Wat ik wel betwist is de diepte van die armoede. De uitzichtloosheid. Het ontbreken van kansen en mogelijkheden om om een uitweg te kunnen vinden. Want juist al dit soort dingen maken dat armoede onomkeerbaar is en geen enkel perspectief biedt tot een beter leven. Een situatie die we in Nederland niet kennen. Niet echt. We hebben immers altijd nog die Voedselbanken en dat sociale stelsel. En ja, daar is vast van alles op aan te merken, maar ze zijn er wel.

Armoede in verre landen. Mijn eerste verre reis was naar India. Cultuurshock to the max. Echt de wereld op z'n kop in vergelijking met Nederland. Ondertussen heb ik heel wat andere landen bezocht, maar ik denk dat er geen enkel land is geweest waar ik de armoede zo zichtbaar, confronterend en compleet uitzichtloos vond als in India . In India word je in een bepaalde kaste geboren en dat is waar je de rest van je leven in blijft zitten. Een dubbeltje wordt nooit een kwartje zeg maar. Ow en als je het geluk hebt niet in de laagste kaste te vallen, trap je vooral ook nog even de mensen uit die minderwaardige kasten onder jou na. Waar je kan en het liefst letterlijk ook. Ok, ik chargeer nu een beetje, maar geloof me; miljoenen mensen in India maken onderdeel uit van die allerlaagste kaste en hebben 0 kansen. 0 mogelijkheden zich op te werken, een betaald baantje te vinden, voor hun gezin te kunnen zorgen. Elke dag opnieuw is het een worsteling hoe ze aan eten komen en tussen welke 2 koeien op straat ze hun ogen even dicht durven te doen. Hoewel in India duidelijk ook de sociaal culturele achtergrond een rol speelt, heb ik iets soortgelijks gezien in landen als Ethiopië, Thailand, Guyana en Peru. Deze intense, alles overheersende en volstrekt uitzichtloze armoede vind je overal ter wereld. En daar zijn geen Voedselbanken en sociale stelsels...

Wat doet dat met me? Als reiziger sta je tussen die armoede. Je kijkt er naar en stapt 3 weken later weer in je vliegtuig, waar je een wijntje bij je maaltijd krijgt. Ik ervaar het zelf allemaal als erg dubbel. Het lijkt me duidelijk dat intense armoede en met je eigen ogen zien dat mensen het onwijs zwaar hebben, je niet koud laat. Onmogelijk. Dat raakt en draag je met je mee. Ik in elk geval wel. Wat ik wel merk is dat dit soort situaties mij juist weer meer raakt als ik weer terug in Nederland ben. Beelden van orkanen die hele dorpjes verwoesten of kindsoldaten die vanuit de armoede in de meest gruwelijke situaties terecht komen, komen 10x zo hard bij me binnen. Heel heftig vind ik dat. Het maakt dat ik wat wil doen, me bijna schuldig voel over het leven dat we hier leven. We proberen waar we kunnen mensen te helpen die we op reis zijn tegen gekomen. Met kerst een extra donatie doen, een bed kopen voor een gids, pakketten met kleding op sturen, dat soort dingen. Het zijn druppels op een plaat, maar we moeten ergens beginnen toch?

Al met al ben ik heel dankbaar voor allebei; voor mijn leven in Nederland aan de ene kant en voor het feit dat ik zo veel armoede met mijn eigen ogen heb gezien aan de andere kant. Dat relativeert. Maakt dat je beseft waar het uiteindelijk om gaat. Ik ben benieuwd hoe jij dit ervaart? Raakt intense armoede op reis jou en hoe ga je daar mee om?