Wat het boeddhisme me door reizen heeft geleerd

Reismeisje 12 februari 2018

Het boeddhisme. Een oude, levensbeschouwelijke stroming die terug gaat tot vóór onze jaartelling. Vernoemd naar Gautama Boeddha die een aantal religieuze tradities en lokale rituelen versmolt met zijn eigen inzichten. Ontstaan vanuit een sober ascetisch bestaan. Bescheiden, dienstbaar en meditatief. Als je de overlevering moet geloven. Tot zo ver vond ik het wel interessant op de middelbare school. Tijdens de lessen godsdienst. Het bleef wat theoretisch. Raakte me niet echt. Maar hé, wat wil je als puber ? In de jaren die volgden, meanderde mijn leven voort. Zoals bij iedereen. Ik maakte mijn eerste grote verlies mee. Ziekte. Sterven. Een worsteling met mijn pad. Met wie ik was en hoe ik met de dingen om ging. Mijn hang naar wéten werd groter. Existentiële vragen kwamen voor het eerst op en ik vroeg me oprecht af waar het leven toe diende. Wat ik deed op deze wereld. Wat ik bij kon dragen. Klinkt misschien wat melodramatisch, maar het was wat bij me speelde. Wat bij veel mensen gaat spelen zodra de dingen niet lopen zoals gepland. Of verwacht. Er ontstaat een vorm van kortsluiting en ineens bekijk je de dingen anders. Soms bijna als een buitenstaander. Je observeert je eigen keuzes en handelen. En vraagt je af: klopt dit eigenlijk nog wel?

Een eigen werkelijkheid. In die tijd begon ik me voor het eerst te verdiepen in religie. Of meer spiritualiteit. Ik stond met mijn eigen oordeel klaar. Zweefteven gedoe. Intuïtief gewauwel van de koude grond. Ik had altijd wel 'ergens' in geloofd. Méér dan wat we met het blote oog kunnen zien. Maar in dat hele spirituele gedoe was ik best oordelend. Tot ik mijn eigen visie langzaam begon te vormen. Uit verschillende stromingen, religies en opvattingen mijn eigen werkelijkheid creëerde. De dingen er uit pikte die bij mij pasten. Die ik voelde en waar ik graag naar wilde leven. Ik hoor de critici al denken; 'dat is lekker makkelijk, er uit pikken wat bij je past.' Net zoiets als alleen op kerstavond naar de kerk gaan. Hypocriet wordt het genoemd. Door die critici. Ik zie dat anders. Ik zie hordes mensen die één bepaald iets aanhangen, omdat het ooit zo geformuleerd is. Bedacht. Kaders die gecreëerd zijn vanuit ratio. Voorbij het gevoel. Je hart. Daar waar voor mij religie en spiritualiteit om draait. Openheid. Tolerantie. Liefde. Ik geloof dat het daarin prima is te geloven wat jij wilt. Of hoe jij er uiting aan wilt geven. Het wordt uiteindelijk allemaal gevoed vanuit dezelfde bron. Draait om hetzelfde. Juist het feit dat we dát zo uit het oog verloren zijn, leidt tot zo veel afschuwelijks.

Waar het boeddhisme binnen stapte. Tijdens mijn twintiger jaren werd ik elke keer opnieuw met het boeddhisme geconfronteerd. Of op z'n minst met aanverwante opvattingen. Ik begon vrij intensief ashtanga yoga te beoefenen. Een andere manier van bewegen, waarin ik later ook meer leerde over de boeddhistische filosofie er achter. Ik reisde naar Tibet, waar ik voor het eerst bijna fysiek in aanraking kwam met de kracht van het boeddhisme. Met hoe diep geworteld overtuigingen als karma, reïncarnatie en het toe keren van de andere wang kunnen zijn. Wat dat met een samenleving doet. Ik reisde naar het Noorden van India, waar de Dalai Lama in ballingschap leeft. Een plek waar je als rasechte atheïst nog aan het twijfelen gebracht zou worden. Ik ontdekte animistische culturen in Midden- en Zuid-Amerika. Mensen die mét de natuur leven. Vanuit een diep respect voor alles wat leeft. Ik liep op Bali, waar de locals elke dag starten met een klein offermandje. Voor hun deur. Om het kwaad af te weren en dankbaarheid te tonen voor deze nieuwe dag. Stuk voor stuk opvattingen, rituelen die iets uit het boeddhisme aanstippen. 

Ik kan niet zeggen dat ik alle elementen uit het boeddhisme geloof. Of aanhang. Ik zou mezelf ook absoluut geen boeddhist noemen. Dat zou niet eerlijk zijn. En dat hokje past me niet. Überhaupt niet. Maar ik heb wel geleerd dat het boeddhisme voor mij persoonlijk het dichtste in de buurt komt van dat waar ik wél in geloof. In karma; wie goed doet, goed ontmoet ♥. In respect voor alle levende wezens; mens, plant en dier ♥. Dat lijden vaak uit het lijden zelf ontstaat ♥. Dat er altijd een reden is voor iets; een bepaalde causaliteit, oorzaak/gevolg ♥. Dat het belangrijk is te handelen vanuit de juiste intentie, altijd en overal ♥. En dat zachtmoedigheid en mild durven kijken je verder brengen; bij jezelf en bij anderen ♥. Of dat naar een nirvana leidt zoals rasechte boeddhisten geloven? Ik weet het niet. Het zou mooi zijn. Ik geef er de voorkeur aan er geen stempel op te drukken. We zien wel. Voor nu is dit mijn werkelijkheid. 

Ik ben benieuwd naar hoe jij hier tegen aan kijkt? Geloof jij ergens in? Heeft reizen je daarin iets gebracht?