Reizen door Tana Toraja gebied op Sulawesi

Reismeisje 13 december 2019

Sulawesi

Geschreven door Stefanie de Wit

Wanneer je in aanraking komt met het eiland Sulawesi zul je waarschijnlijk al snel iets horen over het Tana Toraja gebied. Niet zo gek ook, want in dit specifieke gebied leeft nog een spiritueel en mysterieus volk, genaamd de Toraja’s. Een stam met een eeuwenoude cultuur en religieuze gebruiken, die nog volledig intact zijn. Hun geloofsovertuiging is vooral gebaseerd op voorouderverering en de Toraja´s kennen zelfs nog een eigen, ongeschreven taal. Dat vind je toch bijna nergens meer ter wereld? Hoe bijzonder het ook is, er hangt ook een mysterieus sfeertje om de Toraja’s heen. Vanuit onze cultuur bezien. Het is een cultuur die baby’s begraaft in bomen, waar je rotswanden vol vindt met hang- of steengraven en lichamen van overledenen die – in afwachting van hun begrafenis – maanden of zelf jaren worden verzorgd alsof ze nog in leven zijn. Bizar of eng? Wat mij betreft zeker niet. Het zijn tradities en uitvaartrituelen waar wij ons niks bij voor kunnen stelen, dat klopt, maar in het Tana Toraja land is het heel normaal. De dood is voor hen een essentieel onderdeel van het leven…

Naast deze fascinerende cultuur heeft het Tana Toraja gebied echter nog meer te bieden. Want in het berggebied van Tana Toraja zul je verrast worden door de fantastische vergezichten over eindeloze rijstvelden. Prachtig! Wat mij betreft zijn er dus genoeg redenen om het Tana Toraja gebied op Sulawesi te bezoeken. In dit artikel vertel ik je er graag meer over.

Rantepao

Reizen naar Tana Toraja op Sulawesi

Om het Tana Toraja gebied te bezoeken is het mooie dorpje Rantepao je beste uitvalsbasis. Vanuit Makassar, ook op Sulawesi, kun je een nacht- of een dagbus pakken die je binnen 9 uur naar Rantepao brengt. De bussen zijn comfortabel en een enkel reis kost rond €10. Wil je er toch iets sneller zijn? Dan kun je vanuit Makassar ook een kleiner vliegtuigje pakken naar Palopo. Binnen 50 minuten ben je dan in Palopo. Dan moet je echter nog wel z’n 2,5 uur verder rijden naar Rantepao.

Bekijk vliegtickets naar Palopo vanaf €99

Sulawesi locals

Reizen door Tana Toraja

Het ontdekken van het Tana Toraja gebied kun je op zich prima zelfstandig doen. Toch raad ik je aan om zeker één of twee dagen met een gids te reizen. Een gids is bijna altijd een Tana Toraja local en zij kunnen je dus perfect alle ins en outs vanuit hun eigen beleving vertellen. Dat voegt echt iets aan je reis door dit gebied toe! Samen met Manda, een pittig en klein Tana Toraja vrouwtje, ontdekten wij bijvoorbeeld per scooter het Tana Toraja gebied. Manda is een aanrader. Ze is in het gebied opgegroeid en weet dus alle mooie plekjes te vinden. Ze spreekt goed Engels en vertelt veel interessante weetjes en verhalen over de cultuur en het gebied. Wanneer je met Manda op pad gaat laat ze je ook heel graag het Batutumonga gebied zien, een prachtig gebied. Je vindt hier namelijk de eindeloze rijstvelden terug met her en der grazende, wilde buffels. Je kunt in Batutumonga ook verschillende hikes maken. Zelfs de opgegroeide Manda bleef enthousiast over dit adembenemend mooie gebied. Ik geef haar geen ongelijk want het is echt fantastisch. Je kunt Manda telefonisch bereiken via: +6285255808460.

Tana Toraja rituelen

De cultuur en het gedachtegoed van de Toraja

Voordat je het Tana Toraja gebied gaat ontdekken en kennis maakt met de eeuwenoude en bijzondere cultuur, is het al vast fijn om een klein beetje weet te hebben van de tradities en leefgewoontes . Ik blijf het tot op de dag van vandaag nog steeds ontzettende fascinerende tradities en leefgewoontes vinden. Ik ben benieuwd of je deze mening met mij deelt. De Toraja’s geloven dat ‘de mens’ uit de zogeheten luchthemel komt en weer terug via de lucht zal gaan naar de tweede wereld (de hemel), die Puya wordt genoemd. Een Toraja werkt hard om genoeg geld te sparen voor een mooie en grote afscheidsceremonie aan het einde van het leven op aarde. Dit gaat gepaard met uitgebreide en kostbare uitvaartrituelen, waardoor het soms wel jaren kan duren voordat een Toraja zijn/haar ceremonie zal krijgen. Hun hele leven staat dus hier van in het teken. Een uitvaart zelf kan soms wel 7 dagen duren. Dit hangt mede af hoe rijk de familie van de overledene is. Tijdens één van de laatste fases van de uitvaart worden er buffels en varkens geslacht als offer. Dit is een belangrijk onderdeel van de ceremonie, want hoe meer buffels of varkens er worden geslacht hoe gemakkelijker de overledene de trap of de weg naar boven zal kunnen beklimmen of vinden. Men gelooft namelijk dat de geest van de beesten de overledene helpt met de weg naar hun Puya, de nieuwe wereld. Als je je dan bedenkt dat een buffel qua financiële waarde gelijk staat aan een auto op Sulawesi, kun je je dus wel indenken waarom er soms zo lang moet worden gewacht tot de overledene zijn of haar uitvaart zal krijgen…
Net na het overlijden van een Tana Toraja (de eerste fase) wordt het lijk gebalsemd en bewaard in hun familiehuis (de tongkonan). Deze fase kan dus maanden tot jaren duren. Toraja’s zullen pas over gaan tot de ceremonie wanneer alle regels voldaan zijn en wanneer alles perfect geregeld is voor de uitvaart. In deze fase geloven de Toraja’s dat de overledene ook nog niet echt dood is. Zij zullen hem of haar dus gewoon nog bezoeken, tegen hen praten en eten brengen. De overledene ligt in de achterkamer van de Tongkonan (hun familiehuis) en in de andere ruimte leeft men gewoon verder alsof er niets aan de hand is. Pas op de laatste dag van de begrafenisceremonie geloven de Toraja’s dat de overledene echt dood is; de ziel heeft de persoon dan pas verlaten. Een bijzondere en totaal andere kijk op leven en dood…

Rantepao locals

Mijn persoonlijke highlights in Tana Toraja

In het Tana Toraja gebied vind je dorpjes waar je verschillende graven en tradities van de Toraja’s kunt bewonderen. Dit kun je dus het beste doen vanuit Rantepao. Een prima dorpje met verschillende eet mogelijkheden met vooral veel local food. Reizen door Sulawesi is voor ons als Westerse mensen echt goedkoop. Voor ons verblijf in Rantepao kozen wij voor het Toraja Heritage Hotel, wat een iets duurder hotel is. Bewust, omdat we op dat moment zin hadden in een zwembad. Een overnachting hier boek je vanaf €65 per nacht voor een double, maar je hebt in Rantepao veel goedkopere en heel prima opties. 

Bekijk hotels in Rantepao

Tana Toraja ceremonie

Het bezoeken van een ceremonie

Het aanschouwen van een ceremonie -klink gek- is echt een bezoekje waard. Zo maak je hun tradities van dichtbij mee en kun je je misschien zelf nog iets beter verplaatsen in de Toraja gedachtes. Voor een Toraja is een begrafenis een eer en dus een groot feest. Wanneer je een ceremonie wilt bezoeken draag je gepaste kleding (zwart) en neem je altijd een geschenk mee voor de familie zoals geld, sigaretten of eten. In sommige gevallen zullen de Toraja’s ook de overledenen gaan wakker schudden of met trots het lichaam rond dragen door het drop. Voor velen van ons een macabere gedachte en toch is dit bij de Toraja heel gewoon. Belangrijke tip: mocht je bij een ceremonie aanwezig zijn, het moment dat de Toraja’s de buffels of varkens gaan slachten is geen fijn en diervriendelijk moment. Houd hier dus rekening mee.

Sulawesi Lemo

Lemo: rots- en steengraven

In het dorpje Lemo vind je de rots – en steengraven. Deze graven zijn door de Toraja’s zelf gemaakt en uitgehakt in een rots. Ook vind je hier de zelfgemaakte, levensechte tau tau poppen. Er moeten minstens 25 buffels gedood worden op een begrafenis als een persoon een tau tau plek bij een steengraf krijgt. 25! De poppen worden uit hout gehakt en moeten dus zoveel mogelijk het leven van de overleden persoon overbrengen. De poppen dragen originele kleding en zelfs attributen van de overledene in kwestie. Het is ook hier weer een heel spektakel om dit te aanschouwen. De steengraven zijn zo neergezet dat de overledene altijd nog een prachtig uitzicht zal hebben over de rijstvelden. In Tana Toraja land wordt er altijd met veel liefde gezorgd voor de overleden dierbaren.  

Londa: hanggraven

De zogeheten hanggraven kun je vinden in Londa aan een grot-/rotswand waar je hoog in de lucht de kisten ziet hangen. Hoe hoger je hangt, hoe meer status je zou hebben. Het ziet er soms een beetje creepy uit, want de kisten verteren of zullen soms ook van de berg of grot vallen. Vaak zie je in deze rots ook grotgraven waar je gewoon doorheen kunt lopen. Het is zacht uitgedrukt nogal een gek gezicht om door een grot te lopen waar je honderden lijkkisten ziet liggen en sommige kisten zelfs om zijn gevallen. De nabestaanden versieren in dat soort gevallen zelfs de schedels of leggen er offers naast zoals een pakje sigaretten. Niet in te beelden voor ons in Nederland toch? Onze gids Manda vond het in ieder geval echt de normaalste zaak van de wereld en vroeg lachend of wij niet even op de foto wilden met al deze overblijfselen...

Boomgraven voor de baby Toraja’s

Wanneer in Tana Toraja een baby overlijdt, zal het begraven worden in een boom. Iets verderop bij Londa vind je deze bijzondere boom. Men gelooft namelijk dat de boom in zijn groeiproces de zielen van de kindjes in zich op zal nemen en uiteindelijk laat overgaan naar het hiernamaals. Ook geloven zij dat de boom de baby of de ziel zal voeden en de ouders kracht zal geven om de volgende keer een gezonde baby op de wereld te kunnen zetten. Deze gedachte vind ik zelf erg mooi.

Tana Toraja Tonkonanhuis

Bezoek een familiehuis van een Toraja

Overal waar je rond tourt zie je de zogeheten Tongkonans, de familiehuizen van de Toraja’s, op duiken. Dit zijn de traditionele woningen van de Toraja’s met prachtig gedecoreerde zadelvormige daken. Tegen de voorgevel hangen vaak een aantal buffelhoorns. Hoe meer hoorns, hoe meer rijkdom de familie van de Tongkonan heeft. Een Tongkonan is echter geen gewone woning, maar een spirituele plek waar de doden worden opgebaard, generatie na generatie. Ik bezocht een Tongkonan in het dorpje Palawa. De familiehuizen zijn zeer indrukwekkend en maken je bezoek in Tana Toraja wat mij betreft compleet.

Koningaap - Indonesie

Sulawesi natuur

Het bezoeken van Tana Toraja is dus zeker geen onderdeel van een paradijselijke uitstapje. Het is overweldigend en je kunt vele kanten op om de tradities te bezoeken. Je krijgt begrip voor een eeuwenoude cultuur die je laat zien hoe het ook anders kan. Daarnaast is de natuur er prachtig, waardoor het op verschillende vlakken een avontuurlijke beleving kan geven. Het gaf mij in ieder geval een breder beeld op hoe de wereld en zeker de mens in elkaar kan zitten. Met verschillende tradities, gewoontes en geloven maar vaak met even veel liefde en respect. Wil je meer weten over de beste reistijd voor Sulawesi? Bekijk dan de landinformatie pagina van Indonesië

Vertel, spreekt dit verslag van Tana Toraja je aan? Zou je er zelf ooit heen willen reizen?

 

@Azië @Indonesië #Tana Toraja #sulawesi #indonesië #reistips #Azië

1 reactie

  • Heiko Dalmolen

    23 januari 2021 om 10:43

    Goedemorgen Stefanie.
    Mag ik jou als eerste complimenteren voor jouw site? Ik heb met name jouw verslag over Sulawesi met groot plezier gelezen. Ik probeer elk jaar telkens 1 of meer Indonesische eilanden te bezoeken als voorbereiding op mijn definitieve vestiging daar over maximaal 5 jaar. Voor 2021 staan -als de situatie het weer toelaat- staan in ieder Flores en Sulawesi op het programma. Voor Sulawesi is Tana Toraja nummer 1 op mijn lijstje. Dankzij jouw verslag heb ik nu een mooi overzicht van de do’s en don’ts. Het telefoonnummer van jouw gids Manda staat zelfs al in mijn telefoon!
    Ik rond net een vrij frustrerende rondreis langs allerlei vliegmaatschappijen af. Frustrerend omdat er geen directe lijnvluchten tussen Makasar en TT lijken te bestaan. Air Asia wil mij alleen via Balikpapan laten vliegen. Dan ben ik ruim 9 uur onderweg. Garuda doet daar nog een schepje bovenop door mij bijna 16 uur te vermaken via Jakarta!
    De bus is dus voor mij een acceptabel alternatief geworden. Ik verbaas mij alleen enorm over de prijs van een kaartje. Ongeveer €10,-? Kun jij mij misschien vertellen waar ik in Makasar of Manado zo’n kaartje kan kopen?
    Ik verneem graag van jou.
    Hartelijke groet,
    Heiko Dalmolen
    Nieuw Vennep.

    Beantwoorden

    • Henriette Dirks Heiko Dalmolen

      07 februari 2022 om 19:25

      Heiko kan je mij een berichtje geve!

Instagram

Blijf op de hoogte!

Wil je op de hoogte blijven van mijn nieuwste, leukste en mooiste blogs? Meld je dan aan voor de maandelijkse nieuwsbrief en lees leuke extra’s.